viernes, 25 de abril de 2014

Os celtas

O pasado mes de febreiro celebrouse en Boiro unha nova edición dos Encontros Arqueolóxicos do Barbanza, nos que houbo unha conferencia sobre o mito celta. Neste relatorio desmentíase unha boa parte do que sabemos dos celtas, pero quizais o máis importante sexa a "desceltización" de Galicia que se facía nel. Pois ben, un bo número de persoas saíu da conferencia desilusionada con esta e reafirmando o falso celtismo galego.
Para tentar por luz neste asunto vou escribir esta entrada do meu blog.
Os celtas foron un pobo centroeuropeo, os xacementos arqueolóxicos máis importantes (e os únicos plenamente celtas) desta cultura son Hallstatt (Austria) para a primeira época da Idade do Ferro e, principalmente, La Tène (Suiza) para a seguna época da Idade do Ferro. Dende estas ubicacións extenderíanse por toda Europa occidental, ou causarían algunha influencia nas culturas autóctonas desta zona. Pero en ningún caso representarían un algo diferente, senón que sería unha cultura zonal (como o Megalitismo atlántico no Neolítico). Sobre estes pobos xa escribiron os gregos, que os chamaban Keltoi, de aí o seu nome actual.
O mito nacería no século XIX cando comezaron a aparecer vestixios arqueolóxicos moi similares en distintas zonas do occidente europeo coas atopadas en centroeuropa. Nesta época non se diferenciaba entre Megalitismo, Idade do Bronce e Idade do Ferro, a pesar que hai miles de anos entre estes períodos.
En Galicia apareceu a finais do XIX de mans de Murguía e Vicetto, para os que era da mesma época unha mámoas, un petróglifo e un castro, co fin de coverter esta cultura nun diferenciador de Galicia co resto de España, idea que adoptaría o nacionalismo galego ata os nosos días.
Pero na actualidade, onde xa coñecemos as diferencias cronolóxicas dos distintos tipos de xacementos, e despois de realizadas moitas escavacións arqueolóxicas, non se atopa esta suposta celtización galega, si que aparecen materiais celtas, pero tamén aparecen doutras culturas (cartaxineses, gregos, fenicios...), polo que é moi probable que se deban ó comercio e non a unha dominación celta de Galicia. Por isto na actualidade coñécese a Idade do Ferro galega como "Cultura Castrexa", polos castros, os lugares habitacionais desta época.
Ademais o mito da excepcionalidade galega con respecto a España non sería tal, dado que todo o norte peninsular sería celta, incluidas Castela, Navarrra e Aragón que son o berce da actual España dende a Reconquista. Por outro lado na actualidade é máis exclusiva con respecto a outros territorios a cultura castrexa, que é propia de Galicia e zonas limítrofes ( a antiga Gallaecia romana), que a celta que sería por unha invasión e non é propia de Galicia.